Starostwo Powiatowew Rawie Mazowieckiej

W dniu 26 listopada 1944 r. w miejscowości Szwejki Wielkie Nowe (Nowe Szwejki) rozegrała się bitwa Oddziału Leśnego Armii Krajowej „Dzik” z okupantem hitlerowskim… 

W 1944 r. oddział partyzancki AK „Dzik” składał się z dwóch ugrupowań. Pierwsze, dowodzone przez por. Henryka Sieczkowskiego (ps. „Władysław”), działało na południe od Białej Rawskiej, drugie – na czele z por. Stanisławem Sawickim (ps. „Lerman”) na północny –zachód od miasta. Działalność  tych grup była szczególnie znacząca. Miały one na swoim koncie szereg udanych akcji, jak np. rozbicie oddziału Wermahtu we wsi Rosławowice w dniu 16 lipca 1944 r., atak na niemiecki transport w sierpniu 1944 r., rozbrojenie niemieckiego oddziału w Sadkowicach w październiku 1944 r.

Niemcy postanowili za wszelką cenę zlikwidować oddział „Dzik”.

W drugiej połowie (w dniach 24-25) listopada grupa ponad 20 partyzantów stacjonowała w Konstantynowie (u Jana Tkaczyka).  Wieczorem przeszli do wsi Szwejki Wielkie Nowe i zatrzymali się u Jana Biedrzyckiego na tzw. Górce.

W niedzielę, 26 listopada 1944 r. do Konstantynowa przyjechał batalion Niemców i własowców, ściągniętych z Rawy Mazowieckiej i Tomaszowa Mazowieckiego, zaalarmowany wzmożonymi ruchami partyzantów , w poszukiwaniu „polnische banditen”.  Tam hitlerowcy znaleźli dwóch rannych partyzantów  i wpadli na ślad oddziału „Dzik”. Około godziny 11-tej przeszukując  zagrodę Jana Biedrzyckiego w Szwejkach odkryli obecność akowców. Niemcy otoczyli  gospodarstwo, w której znajdowało się ponad 20 partyzantów. Nierówna walka trwała kilkanaście godzin i zakończyła się dopiero nad ranem. W bitwie tej poległo 22 partyzantów, właściciel zagrody i chroniąca się tam kobieta z dzieckiem, których na polecenie Niemców zakopano za stodołą, a po wojnie ekshumowano i pochowano na cmentarzu w Rawie Mazowieckiej. Straty niemieckie to około 70 hitlerowców.

Spośród 25 pochowanych zdołano ustalić dane personalne tylko niektórych:

1. pptw. „Władysław" (Henryk Sieczkowski) - l. 25
2. Stanisław Gomółka (ps. nie ustalony) - l. 18
3. kpr. „Krakowiak" (Stanisław Wojtyło) -l. 23
4. „Kogut" (Marian Zaborowski)
5. pchor. „Skrzetuski" (Zenon Lauks) -l. 24
6. Eugeniusz Brzeski (ps. nie ustalony) - I. 25
7. Jerzy Kincel (ps. nie ustalony)
8. Leonard Sawicki (ps. nie ustalony)
9. ppor. „Kolka" (Józef Piekarski) - był na inspekcji
10. st. strz. „Sęp" (Józef Adamczyk)
11. „Kruk" (Aleksander Duda)
12. „Dąb" (nazwisko nie ustalone) - z Rawy Mazowieckiej
13. „Skorpion" (Janusz Przepałowski)
14. „Bąk" (nazwisko nie ustalone)

Dziś miejsce bitwy upamiętnia postawiony w latach 80-tych pomnik.

Co roku w rocznicę bitwy organizowana jest pod pomnikiem uroczystość, upamiętniająca to tragiczne zdarzenie.

Zdjęcia i informacje pochodzą z Gminy Sadkowice